Wyraz i pełni w zdaniu funkcję spójnika. Łączy zdania lub części zdań. O przecinku przed i decydują względy składniowe (budowa zdania).
I jako spójnik łączący części zdania
Przed i nie stawia się przecinka, jeśli spójnik łączy równorzędne części zdania, np.
Dostałam od niego książkę i kwiaty.
Kup jajka, ser i wędlinę.
Lubię psy i koty.
I jako spójnik łączący zdania współrzędne
Przed i nie stawia się przecinka, jeśli spójnik łączy równorzędne zdania składowe w zdaniu złożonym, np.
Lubię słuchać muzyki i czytać książki.
Codziennie chodzę na siłownię i ćwiczę w domu.
Ona tylko ciągle narzeka i narzeka.
I jako spójnik powtórzony
Przecinek przed i stawia się, jeśli spójnik zostaje powtórzony – przecinek powinien znaleźć się dopiero przed drugim i każdym kolejnym spójnikiem, np.
Lubię jabłka i gruszki, i jeszcze śliwki.
Latem zwiedziłam i Francję, i Holandię.
I słońce świeciło, i padał deszcz.
W powyższych przykładach powtórzone spójniki pełnią w zdaniu tę samą funkcję. Należy odróżnić taką sytuację od przypadku, kiedy spójnik i zostaje powtórzony, ale łączone przez niego człony nie są równorzędne.
W takich przypadkach nie stawia się przecinka, np.
Dotknęłam klamki i nacisnęłam ją szybko i mocno.
Byłem w kinie i spotkałem tam Piotrka i Marcina.
Pierwsze i łączy współrzędne zdania składowe (dotknęłam i nacisnęłam / byłem i spotkałem). Drugie i łączy natomiast równorzędne części zdań (szybko i mocno / Piotrka i Marcina).
I jako spójnik wprowadzający dopowiedzenia i wtrącenia
Przecinek przed i stawia się, jeśli spójnik wprowadza treści o charakterze dopowiedzenia, np.
Znam ją od dawna, i to bardzo dobrze.
Chodzę na siłownię, i to codziennie.
Nie pójdę tam, i koniec.
Jeśli dopowiedzenie, wprowadzone przez spójnik i, znajduje się w środku zdania, to nabiera charakteru wtrącenia, które ujmuje się w dwa przecinki, np.
Znam Magdę od dawna, i to bardzo dobrze, dlatego wiem, czego można się po niej spodziewać.
I jako spójnik zamykający zdanie podrzędne w zdaniu złożonym
Przecinek przed i stawia się, jeśli spójnik zamyka zdanie podrzędne w zdaniu złożonym, np.
Lubię oglądać filmy, które trzymają w napięciu, i słuchać muzyki, która mnie relaksuje.
Zdecyduj w końcu, co robimy, i zacznijmy działać.
Zdań nadrzędnych (Lubię oglądać filmy i słuchać muzyki / Zdecyduj i zacznijmy działać) połączonych spójnikiem i nie rozdziela się przecinkiem.
Wplecione zdania podrzędne (trzymają w napięciu, mnie relaksuje / co robimy) wymagają jednak wydzielenia przecinkami.
I jako spójnik wynikowy
Przed i można postawić przecinek, jeśli spójnik pełni funkcję wynikową (równoznaczną z więc czy toteż), np.
Nie spałem dziś w nocy, i jestem bardzo zmęczony.
Ta wieża jest bardzo wysoka, i nie każdy na nią wejdzie.
Komentarze