Pleonazm (nazwa pochodzi z języka greckiego i oznacza „nadmiar”) to związek wyrazowy, w którym jedna część wypowiedzi zawiera treść występującą również w drugiej części, tym samym niepotrzebnie ją powtarza.
Przykłady: cofać się do tyłu, w miesiącu lipcu, fakt autentyczny, potencjalnie możliwy, spadać w dół, mokra woda, sędziwy starzec
Pleonazm w języku potocznym to tzw. masło maślane. Jest on uznawany za błąd logiczny. Jego poprawa polega na usunięciu wyrazu podrzędnego, który nie przekazuje nowych informacji.
Budowa i mechanizmy powstawania pleonazmów
Pleonazm ma budowę nadrzędno-podrzędną, np. (jaka?) mokra (co?) woda, w przeciwieństwie do tautologii, która jest zbudowana współrzędnie. Składa się najczęściej z rzeczowników i określających je przydawek.
Związki wyrazowe będące pleonazmami można spotkać np. w utworach literackich – stosuje się je wówczas w celu wzmocnienia siły ekspresji wypowiedzi albo osiągnięcia efektu humorystycznego. W innych sytuacjach użycie pleonazmu wiąże się zazwyczaj z niezrozumieniem znaczenia wyrazów.
Komentarze